Türkiye Kalkınma Vakfı tarafından Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Hassas Sığınmacı ve Yerel Toplulukların Koruma, Sosyal Uyum ve Geçim Kaynaklarına Erişiminin Geliştirilmesi” projesi kapsamında Mardin ilinde 10-17 Şubat 2025 Tarihleri arasında Doğayla Uyumlu Zeytin Yetiştiriciliği Eğitimi olarak tarımsal beceri geliştirme eğitimi düzenlendi.
Eğitim, Sürdürülebilir Zeytincilik alanında uzman olan Dr. Mücahit KIVRAK tarafından gerçekleştirildi. Teorik eğitim içeriğinde Güneydoğu Anadolu Bölgesi Zeytin çeşitleri ile diğer bölgelerde yetişen zeytin çeşitleri, zeytin takvimi üzerinden hangi ayda hangi uygulama yapılması gerektiği, zararlı hastalıkların ve yabani otların hangi aylarda nasıl çıktığı, doğaya saygılı mücadele yöntemleri ve önlemler aktarıldı.
Ayrıca zeytin takvimine bağlı olarak budama, fidan dikimi, zeytinyağı üretimi ve kaliteli sofralık zeytin üretimine yönelik dikkat edilmesi gerekenler belirtildi. Düz/eğimli arazilerde bahçe tesisinde neler yapılması gerektiği, çukur açma, hayvan gübresi kullanımı, çukura fidan yerleştirme ve dikim sonrası bakıma değinildi.
Öğrenimi pekiştirmesi amacıyla görseller aracılığıyla kuraklık/don zararı nasıl olduğu gösterildi. Zeytin bahçelerinde sürüm yapılmadan tarım yapılabileceği, doğaya saygılı gübreleme yöntemleriyle organik materyallerin çoğaltılması, doğru budamanın önemi vurgulandı.
Görseller ve uygulama eğitimindeki bahçede mevcut olan hastalık ve zararlılar üzerinden doğaya uyumlu yönetim aktarıldı. Bu bağlamda zeytin bahçelerinde en çok görülen zararlılar; zeytin sineği, zeytin güvesi, kara koşnil, pamuklu bit ve nematodlardır. Bu zararlılara yönelik budama, ağaç yönü ve yaz ayların kaolin kili uygulanması gerektiği vurgulandı. En yaygın hastalıklar ise halkalı leke, dal kanseri ve verticillium olarak zeytin bahçelerinde görülmektedir. Bu hastalıklarla mücadelede bordo bulamacı, ağaç yönü ve ışıklandırması ile budamanın önemi belirtildi. Yeşil ve siyah zeytin yapım teknikleri, kaliteli zeytinyağı üretim teknikleri ve zeytinyağı sınıfları aktarıldı.
Ayrıca zeytin işletmeciliği kurmayı planlayanlara yönelik zeytinyağı üretim makinelerinin neler olduğu, hijyen ve temizlik kurallarına dikkat edilmesi gerektiği vurgulandı. Uygulama eğitiminde ise zeytin bahçesine gidilerek zeytin bahçeleri kurulumunda arazi yönü, rüzgar yönü, güneşin doğuş yönünün belirlenmesi, zeytin ağacının verimi artırmak amacıyla ağaç yönlendirilmesi, budama hatalarına değinildikten sonra uygulamalı olarak budama ile hangi dalların kesilmesi gerektiği ve sürgün çıkışı, aşılama metodu ile aşılama zamanında iklim kontrolünün önemi, kuraklıktan kaynaklı uç kuruması, çekirdekten çelik yapımı, filiz çıkarma, ağaç yarası, hastalıklar ve zararlılar gösterildi.
Bir diğer uygulama eğitimi ise Mardin İli Ömerli ilçesinde bulunan Ekolojik Tarım Uygulamalı ve Eğitim Merkezi’nde gerçekleştirildi. Bu uygulama eğitimi çerçevesinde yüksek asitli zeytinyağı, kedi otu, kırk kilit otu ve kantaron yağı ile doğal sabun yapımı gösterilerek kursiyerlerin yeni bir beceri öğrenmesinin yanı sıra doğaya ve insan sağlığına zarar vermeden sabun üretip kullanmanın mümkün olduğu aktarıldı. Sabun yapımında kalıp olarak kurs süresince kullanılan su şişeleri kullanılmıştır. Böylelikle tüketici bir bakış açısı yerine bireylerin türetici olması da teşvik edilmeye çalışıldı. Ayrıca Bordo bulamacı, Arap sabunlu karışım ve kaolin kili uygulamalı olarak gösterildi. Ek olarak kursiyerlere Ekolojik Tarım Uygulama ve Eğitim Merkezinin tanıtımı ile doğal tarıma yönelik farkındalık artırma yapıldı. Eğitim materyali olarak budama makası, budama testeresi ve aşı bıçağı verildi. Eğitime katkılarından dolayı Dr. Mücahit KIVRAK’a plaket sunuldu. Mezunlara katılım belgeleriyle birlikte eğitim materyali olarak budama makası, budama testeresi ve aşı bıçağı verildi. Bu proje Federal Alman Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Bakanlığı fonuyla finanse edilmekte, Welthungerhilfe ve Türkiye Kalkınma Vakfı iş birliğiyle yürütülmektedir.
